Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala Irakurketa Errazean

Jaiotzen garenean
pertsona guztiok eskubide berdinak ditugu,
libreak gara eta duintasuna dugu.
Duintasuna izatea errespetua merezi dugula da.
Pertsona guztiok errespetua merezi dugu.

Pertsona guztiok eskubide berdinak ditugu.
Eskubide horiek
Aldarrikapen honetako ataletan idatzita daude.

Pertsona bakoitza ezberdina da.
Horregatik pertsona zuriak, pertsona beltzak,
sexu ezberdineko pertsonak
eta iritzi ezberdina duten pertsonak daude.

Pertsona guztiak ezberdinak gara
baina eskubide berdinak ditugu.

Munduko herrialdeak ere ezberdinak dira.
Herrialdeek pentsatzeko, bizitzeko
eta gobernatzeko modu ezberdina dute.
Herrialdeak ezberdinak dira
baina eskubide berdinak dituzte.

Pertsonek bizitzarako eskubidea dute
eta baita libreak izateko
eta segurtasunarekin bizitzeko eskubidea ere.

Pertsonak ezin dira esklaboak* izan
eta esklaboak izatea debekaturik dago.
Debekaturik dago pertsona bat
gauza bat izango balitz bezala
erostea edo saltzea.

Esklaboa*
Beste pertsona bat bere
jabea bezalakoa delako
askatasunik ez duen
pertsona bat da.

Pertsonek eskubidea dute
biolentziarik ez sufritzeko.
Tortura eta tratu txarrak debekaturik daude.
Torturatzea pertsona bat zigortzea da
berarengandik zerbait lortzeko.
Adibidez, pertsona bat jotzean duzunean
berak zuri informazioa ematea nahi duzulako.

Pertsonek eskubidea dute
pertsona bezala errespetatuak izateko.
Pertsona guztiek eskubide eta betebehar batzuk dituzte.
Betebeharrak bete behar dituzun gauzak dira.

Legeak berdinak dira pertsona guztientzat.
Legeek ezin dute pertsona talde bat okerrago tratatu.
Legeek pertsona guztiak modu berean
babestu behar dituzte.

Pertsona guztiek eskubidea dute
behar dutenean epaile* baten aurrean
defentsa bat izateko.

Epailea*
Legeak aplikatzen dituen
eta epaiketa batean
erabakiak hartzen dituen
pertsona da.

Pertsona bat atxilotu, kartzelan sartu
edo herrialdetik bota daiteke
bakarrik pertsona horrek
legearen kontrako zerbait egiten badu.

Pertsona guztiek eskubidea dute
epaile baten aurren hitz egiteko
eta epaiketa batean justiziarekin tratatuak izateko.
Justiziarekin tratatua izatea
tratu justu bat jasotzea da.

• Pertsona guztiak salaketa* batean errugabeak* dira
  epai batek salaketa egiazkoa dela
  eta salatutako pertsonak errugabeak direla
  esaten duen arte.

  Salaketa*
  Norbaiti legearen kontrako
  zerbait egitea leporatzea.

  Errugabea*
  Zerbaitetan errurik

  Epaiketa publikoa izan behar da
  eta salatutako pertsonek eskubidea dute
  epaiaren aurrean
  beste pertsona batengatik defendatuak izateko.
  Publikoa jendearen aurrean egiten dela esan nahi du.

• Pertsona delitua egin duen momentuan
  zeuden legeen arabera zigortua izango da.

  Adibidez, pertsona batek 2010. urtean lapurtzen badu
  2010. urteko legeak aplikatuko zaizkio
  nahiz eta pertsonak epaiketa 2012. urtean izan
  eta urte honetan legeak ezberdinak izan.

  Gainera, pertsona batek ekintza bat egiten duenean
  eta momentu horretan ekintza hori delitua ez denean,
  nahiz eta gero legea aldatu eta ekintza hori delitu bihurtu
  ezin da zigortua izan.

Pertsona guztiek eskubidea dute
gainontzeko pertsonek
haien bizitza pribatua errespetatzeko.
Adibidez, pertsona bat ezin da beste inoren etxean sartu
bere baimenik gabe.
Pertsona batek ezin du beste inoren posta ireki
bere baimenik gabe.

Gainera, pertsona guztiek eskubidea dute
errespetatuak izateko eta irainduak ez izateko.

Pertsonek eskubidea dute
legeak babestuak izateko.
Adibidez errespetu falta bat sufritzen dutenean
edo norbaitek haien bizitza pribatua
errespetatzen ez duenean.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  askatasunez mugitzeko.
  Eta eskubidea dute
  non bizi nahi duten erabakitzeko.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  beste herrialdeetara bidaiatzeko
  eta baita haien herrialdera itzultzeko ere.

• Pertsona bat
  beste pertsona batzuengatik jarraitua denean
  eskubidea dauka leku batean babesa bilatzeko
  eta bertan geratzeko.
  Leku hau edozein herrialde izan daiteke.

• Pertsona batek delitu bat egin duenean
  eta honengatik jarraitua denean
  ez du eskubiderik leku batean babesa bilatzeko
  eta leku seguru batez gozatzeko.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  herritartasun bat izateko.
  Herritartasuna herrialde batekoa izatea da.

• Inork ezin du herritartasuna galdu.
  Eta ezin du herritartasuna aldatzeko eskubidea galdu.

• Pertsonek eskubidea dute
  adin batetik aurrera ezkontzeko.
  Gizon guztiek eta emakume guztiek
  eskubide berdinak dituzte
  ezkonduta dauden bitartean
  eta baita ezkonduta egoteari uzten diotenean ere.

• 2 pertsona ezkontzen dira
  2 pertsonek elkarren artean
  ezkondu nahi dutenean.

• Familia oso garrantzitsua da gizartean.
  Gizarteak eta herrialdeak
  familia babestu behar dute.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  gauza propioak izateko,
  bai bakarka* bai talde bezala.

  Bakarka*
  Pertsona batek egiten duela.

• Inork ezin dizkizu zure gauzak
  nahi duelako eta arrazoirik gabe kendu.

Pertsona guztiek eskubidea dute
pentsatzerako orduan askatasuna izateko.
Pertsonek nahi duten erlijioa izan dezakete
eta libreak dira nahi badute erlijioz aldatzeko.
Haien pentsatzeko modua ere aldatu dezakete.

Pertsona guztiek eskubidea dute
haien ideiak eta iritziak* askatasunez adierazteko.
Modu ezberdinetan egin dezakete:

Iritzia*
Gai konkretu bati buruz
pertsona batek
pentsatzen duena da.

Pertsona guztiek eskubidea dute
haien iritziak askatasunez adierazteko.
Inork ezin zaitu molestatu
iritzi ezberdina izateagatik.

Pertsona guztiek eskubidea dute
informazioa jasotzeko eta informazio hau
nahi duten pertsonei
eta nahi duten moduan kontatzeko.

• Pertsonek eskubidea dute
  elkarren artean modu baketsu batean elkartzeko.
  Hau da, indarkeriarik erabili gabe.

  Pertsonek eskubidea dute elkarteak sortzeko
  eta horietan modu baketsu batean parte hartzeko.

• Inork ezin du beste pertsona bat
  elkarte batean parte hartzera behartu.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  haien herrialdeko bizitza politikoan parte hartzeko.

  Pertsonek 2 modutan parte hartu dezakete:

  • o Postu politiko batera aurkeztu daitezke.
    Adibidez diputatuak izateko.

  • o Hauteskundeetan bozkatu dezakete
    Gobernuko agintariak aukeratzeko.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  baldintza berdinetan
  Administrazio Publikoko lanean sartzeko.
  Administrazio Publikoa
  hiritar guztien ongizatea
  eta interesak zaintzeko dauden zerbitzuak
  zuzentzen dituen instituzioa da.

• Hiritarrak haien herrialdea
  nork gobernatzea nahi duten
  erabakitzen duten pertsonak dira.
  Pertsona hauek aukeratzeko
  bozkatu egin behar da.
  Espainian bozkatzeko 18 urte izan behar dira.
  Botoa sekretua eta librea da.
  Librea esan nahi du pertsona bakoitzak
  nahi duenari ematen diola bere botoa.
  Pertsona guztien botoek berdin balio dute.

Pertsona guztiek eskubidea dute Gizarte Segurantzara.
Gizarte Segurantzak
pertsona erretiratuen pentsioak
eta langabezian dauden
pertsonen laguntzak ordaintzen ditu.

Pertsona guztiek eskubidea dute
duintasunez bizitzeko
sarrera ekonomiko bat izateko,
kultura bat izateko eta laguntza sozial nahikoa izateko.
Sarrera ekonomiko bat
zuk duzun diruaren handiagotze bat da.

• Pertsona guztiek lan egiteko eskubidea dute.
  Pertsonek eskubidea dute
  nahi duten lan mota erabakitzeko.
  Gizon eta emakumeek
  eskubide berdinak dituzte lanean.

  Pertsonak babesa jasoko dute
  langabeziaren aurrean.

• Lan egiten duten pertsona guztiek eskubidea dute
  haien lanean irabazten duten lanari esker
  duintasunez bizitzeko.

• Hau ezin bada horrela izan
  pertsona horri laguntza gehiago emango zaizkio
  bizitza duina izatera heltzeko.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  sindikatuak sortzeko edo sindikatuetan parte hartzeko.
  Sindikatuak pertsona langileen eskubideak
  defendatzen dituzten pertsona taldeak dira.

Pertsona guztiek eskubidea dute atseden hartzeko
eta haien denbora libreaz gozatzeko
Pertsonek eskubidea dute
oporrak hartzeko denbora izateko
eta denbora hori ordaindua izateko.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  bizitza on bat izateko.
  Bizitza hau osasunarekin, ongizatearekin
  eta elikadura on batekin izan behar da.
  Pertsonek eskubidea dute janzteko arropa izateko
  eta medikuarengana eta gizarte zerbitzuetara joateko.
  Gizarte zerbitzuek laguntzak ematen dituzte
  pertsonek bizitza hobe bat izateko.
  Gizarte zerbitzuak batez ere
  behar handiagoak dituzten pertsonentzat
  pentsaturik daude.
  Adibidez pertsona pobreentzat.

• Ama izan diren emakumeek eta haurrek
  eskubidea dute modu berezi batean zainduak izateko.

  Haur guztiek eskubide berdinak dituzte.
  Ez du inporta haur hauek
  ezkondutako pertsonen
  edo ezkondurik ez dauden pertsonen
  seme-alabak diren.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  hezkuntza bat jasotzeko.

  Oinarrizko hezkuntza
  derrigorrezkoa eta doakoa izan behar da.

  Pertsona batek
  oinarrizko hezkuntza bukatzen duenean
  bere ikasketekin jarraitu dezake
  unibertsitatean edo bestelako leku batean.

  Unibertsitatean edo bestelako leku batean
  haien ikasketekin jarraitu nahi duten pertsonek
  baldintza berdinak dituzte
  ikasketa horietan sartzeko.
  Baldintza bat zerbait egiteko
  edo zerbait lortzeko behar duzuna da.

• Hezkuntzaren helbururik garrantzitsuena
  pertsonak modu osoan garatzea da.
  Hau da, osotasunean garatzea.

  Garrantzitsua da pertsona guztiak
  gainontzekoen eskubide eta askatasunak
  errespetatzeko heztea.
  Hezkuntzak pertsonen arteko
  ulermena, tolerantzia*, bakea
  eta pertsonen eta herrialdeen arteko laguntasuna
  hobetzen saiatu behar du.

  Tolerantzia*
  Errespetua.

• Gurasoek eta pertsona tutoreek eskubidea dute
  haien seme-alabentzat nahi duten
  hezkuntza mota erabakitzeko.

• Pertsona guztiek eskubidea dute
  kulturaz eta arteaz gozatzeko.
  Adibidez liburu bat irakurtzeko
  edo antzezlan bat ikusteko.

  Pertsonek eskubidea dute
  zientziaren abantailak jasotzeko.
  Adibidez osasunaren inguruan.

• Pertsonek eskubidea dute
  adibidez liburu bat idazten dutenean
  edo koadro bat bezalako arte obra bat sortzen dutenean
  errekonozimendua jasotzeko.

Garrantzitsua da
herrialde bat gobernatzen duten pertsonak
Hitzarmen hau betetzera behartzea
horrela pertsona guztien eskubideak betetzeko.

• Pertsona guztiok betebeharrak ditugu
  inguruan ditugun gainontzeko pertsonekiko.
  Adibidez gainontzeko pertsonak errespetatzea.

• Pertsonek legeak errespetatzeko
  betebeharra dugu.
  Legeak errespetatzen ditugunean
  gizarte hobe bat egiten dugu.

• Pertsonen eskubideak
  ezin dira Nazio Batuen Erakundeak
  esaten duenaren kontra joan.

Inork ezin du
Hitzarmen honetan idatzirik dauden
eskubideen kontra jokatu.